معضله پیشرفتِ جامعه شناسی (مورد مطالعات انقلاب)

نویسندگان

محمّدرضا طالبان

هیأت علمی گروه جامعه شناسی انقلاب پژوهشکدة امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

مقاله حاضر حول محور پرسشی شکل گرفته که از دیرباز برای علوم اجتماعی و بویژه جامعه شناسی مسأله زا بوده است، یعنی سوال در خصوص ماهیت انباشتگی دانش جامعه شناسی. آیا در انبوه مطالب نظری و تجربی تولید شده توسط جامعه شناسان در طول بیش از یک قرن فعالیت آکادمیک، می توان الگوهایی از تغییر را نشان داد که حاکی از پیشرفت باشد؟ در این راستا، مجموعه ای از دیدگاه های متفاوت و حتی متعارضِ جامعه شناسان مورد واکاوی تحلیلی قرار گرفته است. سپس، دو رویکرد اصلی در بررسی پیشرفت علمی یعنی، مبناگرایی در برابر برساخت گرایی مورد بحث و تجزیه تحلیل قرار گرفته و دلالت های هر یک از این دو رویکرد برای وارسی پیشرفت در جامعه شناسی تشریح گردیده است. در پایان، استدلال گردید که با توجه به ماهیت چندپارادایمی جامعه شناسی، درست نیست که متعلَقِ پیشرفت را کلِ جامعه شناسی قرار دهیم؛ بلکه مسأله ارزیابی پیشرفت در جامعه شناسی را بایستی معطوف به زیررشته ها و حوزه های خاص مطالعاتی در درون رشته جامعه شناسی نماییم. بر همین اساس، استدلال های معطوف به ارزیابی پیشرفت علمی در جامعه شناسی بر پایه حوزه خاص «مطالعه انقلاب ها» استوار گردید؛ و بر اساس دو دیدگاه مبناگرایی و برساخت گرایی نشان داده شد که مطالعه جامعه شناختی در خصوص انقلاب ها منجر به پیشرفت منظم و انباشت دانش در این حوزه مضمونی شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

معضلة پیشرفتِ جامعه‌شناسی (مورد مطالعات انقلاب)

مقالة حاضر حول محور پرسشی شکل گرفته که از دیرباز برای علوم اجتماعی و بویژه جامعه‌شناسی مسأله‌زا بوده است، یعنی سوال در خصوص ماهیت انباشتگی دانش جامعه‌شناسی. آیا در انبوه مطالب نظری و تجربی تولید شده توسط جامعه‌شناسان در طول بیش از یک قرن فعالیت آکادمیک، می‌توان الگوهایی از تغییر را نشان داد که حاکی از پیشرفت باشد؟ در این راستا، مجموعه‌ای از دیدگاه‌های متفاوت و حتی متعارضِ جامعه‌شناسان مورد واکاو...

متن کامل

مطالعات علم و فناوری:مروری بر زمینه های جامعه شناسی فناوری

Referring to the importance and nature of technology and its relations with science, this paper reviews sociological theories of technology. To this end, two paradigms namely, Technological Determinism and Social, Economic and Political Determinism of Technology are critically analyzed. Later, three outstanding approaches to Social, Economic and Political Determinism of Technology, i.e. Constru...

متن کامل

پیشرفت علمی، مقایسه‌پذیری پارادایم‌ها و معضله سنجش‌ناپذیری نظام‌های طبقه‌بندی

بررسی فلسفی «پیشرفت نظریه­های علمی» از مهم­ترین مسائل فلسفۀ علم است. مفروض آن امکان مقایسۀ میان نظریه­ها بر اساس معیارهای فرانظریه­ای است. اما ایده «سنجش­ناپذیری» مدعی است که در هنگام تغییرات انقلابی علوم، انتقال میان امورِ سنجش­ناپذیر صورت می­گیرد؛ اموری چون واژگان علمی، معیارهای ارزیابی نظریه­ها، جهان دانشمندان و چکیده آنها یعنی پارادایم‌ها. کوهن در مقالۀ «سنجش­پذیری، قیاس‌پذیری و امکان ارتباط...

متن کامل

بحران سیاسی قرقیزستان از "انقلاب لاله" تا "انقلاب بی رنگ" از منظر جامعه شناسی سیاسی

  کشور قرقیزستان از زمان استقلال در سال 1991 تاکنون با بحران‌های سیاسی مختلفی مواجه بوده است. نارضایتی مردم قرقیزستان از عملکرد نامناسب سیستم سیاسی در حل مشکلات جامعه، موجی از اعتراضات و مخالفت‌ها و در نهایت انقلاب‌هایی را علیه دولت‌های                 عسگر آقایف (24 مارس2005 موسوم به انقلاب لاله ) و قربان بیک باقی اف ( آوریل 2010 موسوم به انقلاب بی رنگ) موجب گردید. مقال...

متن کامل

رویکردهای نظری خرید : از جامعه شناسی تا مطالعات فرهنگی

در مقاله حاضر موضوع خرید از سه رویکرد بررسی می شود رویکرد اول مطالعات جامعه شناختی است که در آن خرید صرفا بخشی از موضوع مطالعه جامعه شناسی است در این رویکرد بیشتر بر گونه شناسی خریداران تاکید می شود در رویکرد دوم خرید با مقوله عام تری به نام مصرف بهم می آمیزد در این رویکرد به طور ویژه از والتربنیامین یاد می کنیم در نگاه او مراکز خرید فضاهایی برای سلطه بیشتر سرمایه داری اند در رویکرد سوم یعنی رو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
جامعه شناسی ایران

جلد ۱۶، شماره ۴، صفحات ۶۰-۹۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023